อาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์ (Neurological Symptoms in Thyroid Disorders)
บทนำ
“เมื่อวานนี้ ผมไปหาหมอด้วยอาการ แขน ขาอ่อนแรง หมอบอกว่าผมเป็นโรคไทรอยด์เป็นพิษ ผมงงครับ ทำไมโรคไทรอยด์ถึงทำให้ผมมีอาการแขน ขาอ่อนแรงได้”
จริงแล้วโรคไทรอยด์ส่งผลให้มีอาการผิดปกติทางระบบประสาทได้หลายอาการ ลองศึกษารายละเอียดจากบทความนี้ครับ แล้วท่านจะเข้าใจ และสามารถดูแลเบื้องต้นตนเองและคนที่เรารักได้
อาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์เป็นผลจากอะไร?
อาการผิดปกติทางระบบประสาทที่เป็นผลจากความผิดปกติของต่อมไทรอยด์นั้น มีหลากหลายอาการ โดยเกิดจากความผิดปกติได้ 2 ประการ คือ จากไทรอยด์ทำงานเกิน หรือไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) และไทรอยด์ทำงานต่ำ หรือภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน (Hypothyroidism)
อาการผิดปกติทางระบบประสาทที่พบบ่อย ที่เกิดจากภาวะต่อมไทรอยด์ทำ งานเกิน มีดังนี้ เช่น
ความผิดปกติทางระบบประสาทที่เกิดจากภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ (ภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน) โดยที่พบได้บ่อย เช่น
อาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์เกิดได้อย่างไร?
กลไกการเกิดอาการผิดปกติทางระบบประสาทเหตุจากไทรอยด์นั้น ผ่านโดยตรงจากระ ดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดที่เปลี่ยนแปลงไป จึงส่งผลต่อระบบประสาทส่วนต่างๆ รวมทั้งต่อสารสื่อประสาท และ เกลือแร่ในร่างกาย จึงส่งผลให้มีอาการผิดปกติในทุกส่วนของระบบประสาท
อาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์มีอะไรบ้าง?
อาการทางระบบประสาทสาเหตุจากโรคไทรอยด์ ได้แก่
เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์?
ผู้ป่วยที่มีอาการผิดปกติไม่ว่าจะเป็นอาการทางระบบประสาทอย่างใดอย่างหนึ่ง หรืออา การผิดปกติของไทรอยด์ ก็ควรต้องรีบไปพบแพทย์ เพื่อให้การตรวจวินิจฉัยว่ามีความผิดปกติที่เกิดจากโรคอะไร เพื่อได้รับการรักษาที่สมควร
แพทย์วินิจฉัยอาการผิดปกติทางระบบประสาทว่าเกิดจากไทรอยด์ทำงานผิดปกติได้อย่างไร?
แพทย์วินิจฉัยว่าอาการผิดปกติต่างๆทางระบบประสาทว่าเกิดจากโรคของไทรอยด์ โดยจะพิจารณาอาการหลักก่อน กล่าวคือ ดูว่าอาการผิดปกติของระบบประสาท เป็นความผิดปกติแบบไหน เช่น ผู้ป่วยหญิงมีอาการหนังตาตก ลืมตาลำบาก เป็นมากตอนบ่ายๆ ร่วมกับมีอาการมองเห็นภาพซ้อนเมื่อมองหรือใช้สายตานาน พักแล้วดีขึ้น ซึ่งอาการดังกล่าวน่าจะเข้าได้กับโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงเอมจี หลังจากนั้นจะพิจารณาต่อว่า มีอาการร่วมของภาวะไทรอยด์ที่ผิด ปกติหรือไม่ ถ้าสงสัยแพทย์ก็จะตรวจวัดหน้าที่การทำงานของต่อมไทรอยด์ (จากการตรวจเลือด) เพื่อการยืนยัน เช่น ผู้ป่วยรายนี้มีอาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น ผอมลง ซึ่งลักษณะดังกล่าวเข้าได้กับภาวะไทรอย์เป็นพิษ แพทย์จึงส่งตรวจเลือดเพื่อประเมินหน้าที่ของต่อมไทรอยด์ถ้าพบว่าเข้าได้กับไทรอยด์เป็นพิษ จึงวินิจฉัยว่าเป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงเอมจีร่วมกับภาวะไท รอยด์เป็นพิษ เป็นต้น
มีหลักรักษาอาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์อย่างไร?
การรักษาอาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์ ต้องรักษาทั้งอาการผิดปกติทางระบบประสาทและรักษาแก้ไขภาวะไทรอยด์ที่ผิดปกติด้วย บางกรณีอาจต้องพิจารณาให้ยาสเตียรอยด์ร่วมด้วย เช่น ภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง เอม จี เหตุไทรอยด์เป็นพิษเนื่องจากมีการศึกษาที่ระบุว่า อาจเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคไวกว่าปกติ เป็นต้น
ผลการรักษาเป็นอย่างไร? หายดีหรือไม่?
ส่วนใหญ่แล้วผลการรักษา (การพยากรณ์โรค) ดีมากในทุกอาการทางระบบประสาทและของไทรอยด์ ส่วนระยะเวลาในการรักษานั้น ขึ้นกับอาการและความผิดปกติของไทรอยด์ว่า ต้องรักษานานเท่าใด ซึ่งแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละคน
เมื่อมีอาการทางระบบประสาทเหตุไทรอยด์ ควรดูแลตนเองอย่างไร?
การดูแลตนเองที่ถูกต้องนั้น คือ ควรต้องได้รับการรักษาทั้งสองภาวะร่วมกัน คือ ต้องดู แลตนเองทั้งอาการผิดปกติของไทรอยด์และอาการทางระบบประสาท โดยการพบแพทย์ ทานยาที่แพทย์สั่งให้สม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงปัจจัยที่จะทำให้อาการทรุดลง เช่น การพักผ่อนไม่พอ
การอดนอน การดื่มสุรา และพบแพทย์ตามนัดเสมอ
ถ้าเป็นโรคไทรอยด์ จะป้องกันไม่ให้เกิดอาการทางระบบประสาทได้อย่างไร?
การป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาแทรกซ้อนทางระบบประสาท คือ การต้องรีบรักษาอาการผิด ปกติของไทรอยด์ตั้งแต่เริ่มมีอาการเพียงเล็กน้อย อย่ารอให้โรคมีอาการรุนแรงมากจึงเริ่มรักษา และต้องรักษาต่อเนื่องไม่ให้เกิดการเป็นซ้ำ อย่าขาดการรักษาแบบต่อเนื่อง เพราะการรักษาโรคไทรอยด์นั้นต้องใช้เวลานานอย่างน้อย 2-3 ปี
สรุป
จากดังได้กล่าวแล้ว ถ้าท่านมีคนรู้จักและมีความผิดปกติดังกล่าว ท่านต้องแนะนำให้พบแพทย์ เพื่อตรวจประเมินให้แน่ชัดว่ามีสาเหตุจากอะไร และหมั่นดูแลร่างกายตนเองให้แข็งแรงอยู่เสมอ (ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ) ที่สำคัญ คือ รักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัติแห่งชาติ) และตรวจสุขภาพประจำปีสม่ำเสมอ
ที่มา : ศาสตราจารย์นายแพทย์สมศักดิ์ เทียมเก่า โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น